Co różni okulary kupione u optyka od kupionych poza zakładem?

Okulary korekcyjne można śmiało nazwać protezą optyczną oczu. Korygują ich wady refrakcji, pozwalając widzieć osobom z wadą wzroku tak jakby jej nie mieli.

Optyka okularowa oferuje obecnie ogromną różnorodność okularów. Nie chodzi tu tylko o kształt opraw okularowych czy materiał z jakich są wykonane ale także o rodzaje dostępnych soczewek okularowych, które są obecnie lżejsze, cieńsze, wytrzymalsze i łatwiejsze w utrzymaniu niż soczewki sprzedawane jeszcze 10-15 lat temu.

Skoro okulary można przyrównać do protezy optycznej to powinny być one dobierane tak jak proteza, czyli zawsze indywidualnie. Wydaje się logiczne, że jedynie taka procedura gwarantuje wyraźne, zdrowe i komfortowe widzenie. Jak powinna ona przebiegać i na co uważać przy zakupie okularów, opisuję w poniższym tekście.

Dobór okularów korekcyjnych składa się z kilku etapów. Po profesjonalnym badaniu wzroku, specjalista przepisuje właściwe moce soczewek okularowych. Następnie, optyk dopasowuje oprawę okularową, sugerując się przy jej wyborze nie tylko preferencjami klienta, lecz także fizjonomią jego twarzy i anatomią głowy oraz zaleconymi mocami soczewek okularowych. Kiedy zarówno klient jak i optyk zaakceptują określoną oprawę, ten drugi wypoziomowuje ją, ustawia nanośniki i zauszniki oraz odpowiednio modyfikuje kształt oprawy, wszystko po to aby dopasować ją jak najdokładniej do głowy klienta.

Następnie optyk wykonuje pomiary na podstawie których odpowiednio oszlifuje i umieści soczewki okularowe w wybranej oprawie. Wśród tych pomiarów są m.in. pomiar rozstawu źrenic, pomiar wysokości źrenic, czy pomiar kąta pochylenia oprawy. Wszystkie modyfikacje oprawy i pomiary wykonuje się ze względu na to, iż nie jesteśmy szablonowi, a dodatkowo zdecydowana większość z nas posiada pewne asymetrie położenia oczu i uszu między prawą a lewą stroną głowy.

Ostatnim etapem zakupu okularów jest wybór soczewek okularowych. Tu decydujemy z jakiego materiału mają być one wykonane (szkło, tworzywo CR39, poliwęglan, trivex®), jaki ma być ich indeks (im wyższy tym soczewka cieńsza), konstrukcja (sferyczna, asferyczna, podwójnie asferyczna), kolor oraz wybieramy rodzaje uszlachetnień takich jak powłoki fotochromowe, antyrefleksyjne, hydrofobowe, oleofobowe czy antystatyczne.

Jak widać procedura doboru okularów u optyka nie jest krótka. Pamiętajmy jednak, że poświęcenie tych kilkudziesięciu minut daje gwarancje, że nasze widzenie będzie zdrowe, wyraźne i komfortowe a okulary wygodne i bezpieczne. Niestety mimo coraz większej świadomości społecznej, nadal bardzo duża grupa osób kupuje w hipermarketach, aptekach czy na stacjach benzynowych okulary gotowe, tzw. „gotowce”. Jak donosi Polska Agencja Prasowa (PAP) większość okularów korekcyjnych obecnie używanych w Polsce to właśnie okulary gotowe. Co roku w naszym kraju sprzedaje się kilka milionów sztuk okularów gotowych, o wiele więcej niż okularów robionych na podstawie recepty! Za zakupem gotowców przemawia przede wszystkim ich cena, która jest wielokrotnie niższa niż podobnych wyglądem okularów kupionych u optyka.

Czym jeszcze oprócz ceny różnią się okulary gotowe od tych kupionych na zamówienie u optyka? Różnic jest bardzo wiele:

Indywidualność. Okulary gotowe są całkowicie nieindywidualne gdyż nie uwzględniają żadnej z cech świadczących o właściwym dopasowaniu do wady wzroku czy kształtu głowy i twarzy. Szansa, że klient trafi na okulary o właściwych dla siebie mocach, właściwie wycentrowanych soczewkach okularowych i kształcie oprawy dopasowanym do fizjonomii twarzy/anatomii głowy jest jak szansa trafienia szóstki w loterii liczbowej. Obydwie soczewki takich okularów mają zawsze taką samą moc optyczną, mimo, że większość osób w populacji posiada różną wadę refrakcji każdego z oczu. Okulary te dobierane są przez kupującego na zasadzie przymierzania. Stwierdzenie „dobrze w nich widzę”, nie oznacza, że właściwie korygują wadę i że nie spowodują problemów wzrokowych przy dalszym użytkowaniu.
Jakość oprawy. Materiały używane do produkcji opraw okularów gotowych są bardzo niskiej jakości. Znane są dość częste reakcje alergiczne powstałe na skutek styku takiego materiału ze skórą nabywcy. Próby modyfikacji ich kształtu w celu dopasowania do fizjonomii niejednokrotnie kończą się ich pęknięciem. Dlatego optycy nie podejmują się nigdy jakichkolwiek prób profilowania lub naprawy tego typu okularów.
Jakość optyczna soczewek okularowych. Wytwarza się je ze szkła lub tworzywa, których nie używa się wcale w optyce okularowej ze względu na bardzo niską klasę optyczną. Są to materiały niejednorodne, o niskiej transmisji światła co powoduje osłabioną jakość odwzorowania (duże aberracje). Dodatkowo soczewki takie zagrażają bezpieczeństwu oka, gdyż posiadają naprężenia wewnętrzne i mogą pęknąć podczas użytkowania.
Cena. Okulary gotowe kosztują ułamek tego ile kosztują podobne wyglądem okulary w zakładzie optycznym. Niska cena bierze się z kilku czynników. Okulary takie produkuje się masowo w Chinach i sprzedaje na cały świat na wagę w ogromnych ilościach (duża ilość = niska cena jednostkowa). Dodatkowo cenę obniża mizerna jakość materiałów z jakich są wykonane. Innym reduktorem ceny jest niewątpliwie to, że aby je kupić nie trzeba opłacać specjalisty w celu przepisania korekcji ani optyka, który dopasuje oprawę, oszlifuje soczewki i wszystko profesjonalnie poskłada w całość.

Wszystkie powyższe niedoskonałości przekładają się niewątpliwie na komfort i bezpieczeństwo używania okularów gotowych oraz na jakość i zdrowie wzroku.

Codzienne używanie okularów gotowych może prowadzić do zaburzeń widzenia takich jak:

nieostre widzenie przynajmniej jednym z oczu (z powodu tej samej mocy soczewek a najczęściej różnej wady oka prawego i lewego),
problem z oceną odległości i wielkości oglądanego przedmiotu,
postrzeganie przedmiotów jako zniekształconych,
dwojenie obrazu, które w konsekwencji może prowadzić do wyłączania jednego z oczu (tłumienie) lub nawet zeza!
uczucie pulsowania i migotania obrazu,
wrażenie ciśnienia w oczach, ich łzawienie i pieczenie,
bóle oczu, bóle i zawroty głowy.

Lista możliwych dolegliwości jest zatem długa a ich występowanie częste. Niejednokrotnie zdarza się jednak, że mimo przedstawienia ww. faktów, specjaliści spotykają się z pytaniem ze strony klientów: „Skoro wiadomo, że okulary gotowe mogą szkodzić to dlaczego są w sprzedaży?” Otóż, w Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej okulary gotowe mogą być sprzedawane jedynie z ulotką informacyjną dotyczącą ich właściwego stosowania. Informacja ta mówi, że okulary te są okularami zastępczymi, tymczasowymi i powinny być używane jedynie w awaryjnych sytuacjach. Niestety, jak pokazują dane mało kto bierze te słowa na poważnie. Osobom, które nie są przekonane gdzie lepiej kupić okulary zadaję często pytanie: „Proszę określić jaką cenę ma dla Pani/Pana wzrok, do czego i jak często go Pani/Pan używa?” Część osób odpowiada m.in., że prowadzi samochód (a więc decyduje o bezpieczeństwie swoim i bliskich), inni, że pracują w księgowości (czyli odpowiadają za prawidłowość dokumentów firmy), pozostali, że lubią wieczorami dla relaksu czytać książki lub przeglądać Internet (nie powinni odczuwać dyskomfortu, który przeszkadza w relaksie). Jeśli to nie wystarczy do podjęcia decyzji o miejscu zakupu okularów to proponuję rozważyć okulary jako inwestycję długoterminową. Z obserwacji optyków wynika, że średni czas użytkowania jednej pary okularów wynosi średnio 2-3 lata. Dzieląc koszt okularów przez te np. 30 miesięcy i porównując z rachunkiem za telefon, fryzjera czy ubezpieczenie samochodu, może się okazać, że okulary będą najtańszym z wymienionych wydatków. Kończąc chciałbym podkreślić, że profilaktyka narządu wzroku nie polega jedynie na kontrolnych badaniach raz do roku, choć to bardzo ważny jej element. Równie ważne jest unikanie czynników, mogących mu zaszkodzić, poprzez odpowiednie oświetlenie, dietę, ochronę oraz używanie indywidualnie dobranych okularów, dokładnie dopasowanych do naszej wady wzroku i wymagań wzrokowych. W tym ostatnim aspekcie higieny widzenia są w stanie pomóc jedynie wykwalifikowani specjaliści: okuliści, optometryści i optycy okularowi. Tylko ich wiedza i doświadczenie pozwalają przywrócić wyraźne i komfortowe widzenie osobom, które z powodów niesprawnego układu wzrokowego nie cieszą się dobrym widzeniem.